6 op de 10 Belgen rijdt wel eens te snel in de bebouwde kom. Bijna 30% checkt achter het stuur zijn mail of berichten op zijn gsm. Bij de Belgische jongeren zegt 1 op de 7 dat ze in de afgelopen maand gereden hebben 1 uur na het nemen van drugs. 1 op de 4 Belgische bestuurders heeft in de afgelopen maand gereden nadat ze mogelijk boven de wettelijke alcohollimiet zaten. Ondanks meer trajectcontroles en een pakkans voor alcohol die in ons land hoger ligt dan gemiddeld, zijn er nog ontzettend veel pijnpunten in onze verkeersveiligheidsmentaliteit. Zo blijkt uit de resultaten van de wereldwijde ESRA-enquête die vandaag op een congres in Brussel voorgesteld worden.
De ESRA-studie (E-Survey of Road users' Attitudes) is een wereldwijde enquête in 32 landen over verkeersveiligheid onder leiding van Vias institute. Deze uitgebreide bevraging maakt een vergelijking tussen de verschillende deelnemende landen op 5 verschillende continenten op het vlak van quasi alle belangrijke domeinen binnen de verkeersveiligheid mogelijk. In België werd een representatief staal van 2000 weggebruikers bevraagd. We vergelijken de meeste resultaten hieronder met het gemiddelde van de 20 Europese landen in de studie.
Een kwart rijdt nadat ze mogelijk boven dan de wettelijke alcohollimiet zaten
Dat drinken en rijden niet samengaat, lijkt de evidentie zelve. Toch geeft 1 op de 4 Belgische bestuurders (24%) aan de laatste maand gereden te hebben nadat ze mogelijk boven de wettelijke limiet zaten. Daarmee scoren we niet alleen veel slechter dan het Europese gemiddelde (13%), maar doen we het vooral het allerslechtste van de 32 bevraagde landen.
Het verschil met de beste leerlingen van de klas Hongarije (4%), Finland (4%) en Polen (6%) is enorm. Maar ook ten opzichte van buurlanden zoals Nederland (9%) en Duitsland (9%) blijkt duidelijk dat onze mentaliteit ten opzichte van alcohol achter het stuur nog veel te laks is. We blijven wat alcohol betreft nog veel te vaak de grens opzoeken.
Glaasje op? Dan nemen we de fiets…of de motor
Niet alleen automobilisten rijden rond onder invloed van alcohol. Dit gedrag komt ook voor bij kwetsbare weggebruikers. Vooral bij fietsers is het probleem groter in ons land dan elders in Europa. 28% zegt in de afgelopen maand met een glaasje te veel op met de fiets gereden te hebben. Het Europees gemiddelde bedraagt 17%. Hoewel de kans om iemand zwaar te verwonden met de fiets natuurlijk veel kleiner is dan met de wagen, is het toch gevaarlijk om te fietsen als je te veel gedronken hebt.
Je risico om zelf te vallen en je evenwicht te verliezen vergroot. De kans bestaat dat je ongecontroleerde bewegingen maakt en daardoor andere weggebruikers in gevaar brengt.
Minstens zo verontrustend is dat 1 op de 5 (21%) van de bromfietsers en motorrijders toegeeft dat ze de voorbije 30 dagen gereden hebben nadat ze mogelijk boven de wettelijke limiet zaten. Een beetje alcohol kan een enorme impact hebben op je evenwichtsgevoel. Zeker aan hoge snelheid is dat razend gevaarlijk.
Pakkans in België hoger dan gemiddeld
1 op de 4 Belgische bestuurders (24%) is in de afgelopen 12 maanden door de politie gecontroleerd op alcohol achter het stuur. In Europa ligt dat gemiddelde op 18%. In verschillende landen is het duidelijk dat veel controles ervoor zorgen dat mensen de wettelijke limieten niet overschrijden.
Zo heeft 47% van de Poolse bestuurders in het afgelopen jaar moeten blazen, in Finland (39%) en Hongarije (37%) werd er ook heel veel gecontroleerd en dat draagt zeker bij dat daar minder mensen geneigd zijn de regels te overtreden.
Toch zijn er ook landen waar er minder controles zijn op alcohol dan in België, zoals in Nederland (10%) en Duitsland (7%), waar de bestuurders toch een betere mentaliteit hebben ten aanzien van alcohol achter het stuur. Pakkans is dus niet de enige factor die bepaalt of mensen goed gedrag stellen.
1 op 7 Belgische jongeren rijdt 1 uur na het gebruiken van drugs
Drugs is een steeds groter wordend probleem achter het stuur, zeker bij jongeren. 1 op de 7 Belgische jongeren (14%) geeft toe in de laatste maand gereden te hebben 1 uur na het nemen van illegale drugs. Hoe ouder de bestuurders worden, hoe lager het percentage bestuurders dat rijdt onder invloed van drugs. In totaal zegt 7% van de Belgische bestuurders dat ze gereden hebben 1 uur na drugsgebruik. Europees ligt het gemiddelde op 5%. Uit eerder onderzoek weten we dat cannabis de meest gebruikte drug achter het stuur is. Zeker in combinatie met alcohol is dat een bijzonder gevaarlijke cocktail die je risico op een ongeval explosief doet stijgen.
Snelheid blijft op al onze wegen een groot probleem
Ondanks de toename van de snelheidscontroles in heel het land en een duidelijke stijging van het aantal boetes voor snelheidsovertredingen blijft snelheid een groot probleem op onze wegen. 68% van de Belgen zegt in de afgelopen maand sneller gereden te hebben dan de wettelijke limiet op de autosnelwegen. Het Europees gemiddelde is 62%.
Binnen de bebouwde kom geeft 6 op de 10 (62%) toe de maximumsnelheid overschreden te hebben (t.o.v. 56% in de rest van Europa). Buiten de bebouwde kom rijdt maar liefst 72% van de Belgen wel eens te snel. Europees ligt het gemiddelde op 68%. Al te vaak wordt vergeten dat snelheid één van de grootste killers in ons verkeer is. In ongeveer 1 op de 3 ongevallen met dodelijke afloop speelt overdreven snelheid een belangrijke rol.
Mailen of sms achter het stuur? Meer dan 1 op de 4 checkt zijn berichten achter het stuur
Meer dan 1 op de 4 Belgische bestuurders (28%) geeft toe in de afgelopen maand mails of berichten op sociale media gelezen of verstuurd te hebben achter het stuur. Daarmee doen we het iets slechter dan de rest van Europa (24%). 1 op de 5 Belgische bestuurders (22%) deed ook nog een telefoontje met de gsm in de hand. Daarmee doen we het iets beter dan de rest van Europa (28%). Het feit dat we in België met een vrij recent autopark zitten, waar de wagens uitgerust zijn met Bluetooth kan dit mogelijk verklaren.
Maar ook op de bromfiets of moto is het aantal bestuurders dat zich laat afleiden groot. 22% geeft toe al rijdend zijn gsm te gebruiken om berichten te controleren. Bij de fietsers is dat bijna 1 op de 4 (23%).
Of je nu met de fiets, moto of wagen rijdt. Je veilig in het verkeer begeven vergt je volledige aandacht. Eén seconde van onoplettendheid kan ervoor zorgen dat je jezelf en anderen in gevaar brengt.
We dragen wel vaker onze gordel
De laatste gedragsmeting van Vias gaf al aan dat we steeds vaker vooraan en achteraan de gordel dragen. Toch zeggen 3 op de 10 passagiers (30%) dat ze hun gordel wel eens i niet gedragen hebben als ze achterin plaatsnamen in de wagen. Daarmee doen we het wel beduidend beter dan het Europese gemiddelde (36%). 14% van de Belgische bestuurder zegt als bestuurder zijn gordel in de afgelopen maand wel eens niet vastgeklikt te hebben. Ook daar scoren we beter dan het Europese gemiddelde (17%). Het blijft wel nodig om iedereen erop te wijzen dat je gordel dragen je leven kan redden als je in een ongeval terecht komt.
Conclusie
Hoewel de objectieve verkeersveiligheid in ons land de laatste 10 jaar verbeterd is, blijkt dat er toch nog veel werk aan de winkel is om iedereen zich verkeersveilig te laten gedragen. Zeker wat betreft snelheid, alcohol, het gebruik van drugs en afleiding door de gsm zijn we veel te tolerant en overschatten we onze voortdurend onze mogelijkheden om nog veilig te kunnen sturen.
Naast het verder verhogen van de pakkans voor snelheidsovertredingen, gsm-gebruik, alcohol en drugs is het belangrijk om verder concrete maatregelen te nemen.
Vias institute vraagt daarom concreet een verbod op radarverklikkers en het invoeren van nultolerantie voor beginnende bestuurders en gemotoriseerde tweewielers. Daarnaast moeten verkeersovertreders snel en efficiënt bestraft worden. Daarbij moet ook gekeken worden naar alternatieve straffen om de mentaliteit van de overtreders op langere termijn gunstig te beïnvloeden.
