Busbanen

Uit de resultaten van de Nationale VerkeersONveiligheidsenquête, die werd afgenomen bij 6.000 Belgische weggebruikers, blijkt dat 72% van de bevraagde Belgen voorstander is van de aanleg van gescheiden rijbanen voor bussen en trams. Het implementeren van busbanen op de weg is geen revolutionaire maatregel.  Door hun vrij eenvoudig uiterlijk worden de voordelen ervan door sommigen waarschijnlijk enigszins onderschat. Dit zeer doeltreffende en goedkoop in te zetten instrument blijkt echter een aanzienlijke waarde toe te voegen aan de betrouwbaarheid van het openbaar vervoer. Door het wegdek te schilderen of kegels op de weg te plaatsen, kunnen de overheden de verkeersprestaties op een eenvoudige manier aanzienlijk verbeteren.

In principe zijn er twee soorten busbanen: een weggedeelte dat gedurende een bepaalde periode van de dag (meestal tijdens de spitsuren) uitsluitend voor bussen is gereserveerd; of een busbaan die ten allen tijde voor bussen is gereserveerd. In steden met ernstige congestie kunnen aparte bus- en trambanen helpen om het gebruik van het openbaar vervoer te verhogen en het aandeel van de auto in de modal split te verminderen.

De prestaties van het openbaar vervoer over de weg (commerciële snelheid en betrouwbaarheid) worden sterk beïnvloed door verkeersopstoppingen en kunnen in de meeste gevallen niet echt concurreren met de personenauto. Volgens een studie uit 2006 bleek dat in San Francisco gemengd verkeer een negatieve invloed had op de prestaties van openbare bussen. De reistijden van bussen zijn twee keer zo lang als die van personenauto's. Bovendien staan bussen ongeveer de helft van hun tijd stil. Om het gebruik van het openbaar vervoer te doen toenemen, moet je dit probleem aanpakken.

De commerciële snelheid van een bus is een belangrijke indicator voor de invoering van een aantrekkelijk openbaarvervoernetwerk. Het aanleggen van busbanen heeft als voornaamste doel de commerciële snelheid van de bus te verhogen door deze te isoleren van de impact van zwaar verkeer. In Warschau is na de aanleg van een busbaan de gemiddelde snelheid van de bussen in beide richtingen toegenomen (19% sneller naar de oostelijke rand van de stad en 30% sneller naar het stadscentrum). De gemiddelde snelheid bedroeg 26 km/u in beide richtingen, tegenover een gemiddelde van 10 km/u vóór de aanleg van de busbaan. In Seoel is door de aanleg van twee busbanen in Dobong-Mia niet alleen de gemiddelde snelheid van de bussen verdubbeld, maar is ook het totale verkeer verminderd omdat de bussen niet langer over de rijbanen hoeven te zigzaggen om passagiers op te halen en af te zetten.

Nog een pluspunt is de brandstofbesparing. Uit een casestudie in Thessaloniki is gebleken dat de introductie van busbanen in de stad niet alleen de doorvoersnelheid van de bussen heeft verbeterd, maar ook hun brandstofverbruik. Dat daalde met 24,22% tijdens de ochtendspits en 28,32% tijdens de middaguren.

Een ander opmerkelijk voordeel van betere busprestaties is de toename van het aantal passagiers en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Dat vertaalt zich ook in sociale voordelen. In steden als Brussel, waar de helft van de gezinnen geen auto heeft, zijn de mensen sterk afhankelijk van het openbaar vervoer. Uit de literatuur (1) blijkt dat een toegankelijk openbaarvervoernetwerk bijdraagt tot een betere integratie van kwetsbare of kansarme sociale groepen. Aangezien een sterk openbaarvervoernetwerk van invloed is op hun toegang tot basisdiensten zoals werkgelegenheid, onderwijs en gezondheidszorg, kan het een bepalende factor zijn voor het welzijn van de samenleving. Een toegankelijk busnetwerk biedt meer connectiviteit dan de treinof metro vanwege de verbindingen in alle mogelijke richtingen. Bussen zijn dus geschikt voor korte plaatselijke ritten tussen en binnen voorsteden, waarbij de sociale en gemeenschapsbanden in stand worden gehouden.

Busbanen kunnen ook van invloed hebben op de verkeersveiligheid. Verschillende studies (2) wijzen erop dat hun bijdrage tot de verkeersveiligheid kan variëren naargelang verschillende factoren zoals het type busbaan, de plaats van de bushaltes, de prioriteit die aan de signalisatie wordt gegeven, enz. Op basis van een rechtstreekse vergelijking van de ongevallenfrequenties vóór en na de invoering in San Francisco is gebleken dat het aantal ongevallen lager ligt dan in andere steden. Uit een directe vergelijking van de ongevallenfrequentie vóór en na de implementatie in San Francisco blijkt dat het aantal ongevallen met 16% is gedaald. Bovendien waren er 24% minder letselongevallen. Uit een studie in Parijs (3) is gebleken dat het aantal ongevallen met bussen met 3 tot 16% is gedaald.

In het algemeen lijken bussen veiliger te rijden wanneer ze van gemengd verkeer zijn geïsoleerd, hoewel dit niet noodzakelijk geldt voor andere weggebruikers. Door veranderingen in de verkeerssituatie kan de veiligheid van voetgangers en fietsers in het gedrang komen. Zorgvuldige voorbereiding is altijd nodig om de mogelijke risico's die in andere steden worden waargenomen te beperken. Uit een voor-en-na-studie in drie grote Israëlische steden (4) blijkt dat de invoering van busbanen over het algemeen gepaard gaat met een toename van het aantal ongevallen op kruispunten, vooral wanneervoetgangers betrokken zijn. Het is dan ook van het grootste belang dat de overheid ervoor zorgt dat er verkeersveiligheidsmaatregelen worden genomen wanneer  de aanleg van busbanen overwogen wordt.

De invoering van busbanen is ongetwijfeld een doeltreffende en goedkope maatregel om het niveau van de dienstverlening van het openbaar vervoer te verbeteren en zo een alternatief voor de personenauto te bieden. Daartoe is het van belang de rijstroken aanwijzen waar bussen het meest voordeel zouden hebben bij een geïsoleerde positie ten opzichte van het verkeer. Om hiervan zo veel mogelijk te profiteren, is het belangrijk om de veiligheid van andere weggebruikers niet in gevaar te brengen. Er zijn tal van instrumenten beschikbaar om de prestaties te verbeteren. Naast busbanen gaat het er onder meer ook om dat passagiers hun reis kunnen betalen vooraleer in te stappen of de bushalte op dezelfde hoogte maken als de vloer van de bus om het instappen voor passagiers te vergemakkelijken. Om belemmeringen voor het gebruik van het openbaar vervoer uit de weg te helpen ruimen, moeten overheden en openbaarvervoermaatschappijen samenwerken om maatregelen vast te stellen om de dienstverlening te verbeteren. Op die manier kunnen zij de aanzet geven tot een verandering in de modal split.

  1. John Preston, Fiona Rajé, Accessibility, mobility and transport-related social exclusion, Journal of Transport Geography, Volume 15, Issue 3, 2007, Pages 151-160. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0966692306000512
  2. Goh KCK, Currie G, Sarvi M, Logan D. Road Safety Benefits from Bus Priority: An Empirical Study. Transportation Research Record. 2013;2352(1):41-49, https://journals.sagepub.com/doi/10.3141/2352-05
  3. Asha Weinstein Agrawal, Ph.D., Todd Goldman, Ph.D., and Nancy Hannaford, Shared-Use Bus Priority Lanes on City Streets: Case Studies in Design and Management, U.S. Department of Transportation Research & Innovative Technology Admin. 2012, https://nacto.org/docs/usdg/shared_use_bus_priority_lanes_on_city_streets_agrawal.pdf
  4. Ibidem
Close

      Vias institute wil op haar website cookies gebruiken om uw surfervaring te verbeteren (functionele cookies) en te analyseren (analytische cookies). Door op “Ik ga akkoord” te klikken, aanvaardt u het gebruik van deze cookies voor deze doeleinden. U kan evenwel uw cookievoorkeuren regelen via de knop “Voorkeuren instellen”. Wij gebruiken ook cookies die noodzakelijk zijn om de website te laten functioneren en die u dus niet kan weigeren. U kan meer informatie terugvinden over onze cookies in ons privacybeleid.

          U kan meer informatie terugvinden over onze cookies in ons privacybeleid.

          Deze cookies zijn noodzakelijk om de website te doen werken en kunnen niet worden uitgeschakeld.
          Deze cookies verhogen de gebruiksvriendelijkheid van een website door uw keuzes te herinneren (bv. taalvoorkeuren, regio, login).
          Deze cookies verzamelen gegevens over de performantie van een website zoals het aantal bezoekers of de tijd die bezoekers doorbrengen op een webpagina.
          Deze cookies kunnen door adverteerders op onze website worden ingesteld. Ze worden wellicht door die bedrijven gebruikt om een profiel van uw interesses samen te stellen en u relevante advertenties op deze website of op andere websites te tonen. Ze slaan geen directe persoonlijke informatie op, maar ze zijn gebaseerd op unieke identificatoren van uw browser en internetapparaat. Als u deze cookies niet toestaat, zult u minder op u gerichte advertenties zien.